اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات، درواقع انحنای غیرطبیعی ستون فقرات است. به طور طبیعی یک انحنا به سمت جلو و عقب در ستون فقرات وجود دارد اما با بروز اسکولیوز، ستون فقرات چرخیده و باعث ایجاد یک انحنا به سمت کناره‌ها می‌شود. این انحناها ممکن است خفیف (حدود 10 درجه)، یا شدید، حدود 100 درجه یا بیشتر، باشد. این عارضه علاوه بر ایجاد ظاهر غیرمتعارف، منجر به دردهایی نیز می گردد. همچنین در مواردی خدشه دار شدن اعتماد به نفس و عدم پذیرش وی توسط اجتماع اتفاق می افتد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا بیشتر در مورد انحراف ستون فقرات بدانید.
انحراف ستون فقرات
درمان انحراف ستون فقرات در بزرگسالان، با توجه به درجه انحنای ستون فقرات، متفاوت می باشد. لازم به ذکر است که این بیماری اکثرا به شکل خفیف بروز کرده و نیازی به درمان ندارد. منظور از درمان، کنترل علائم وعوارض و در برخی مواقع رفع انحنا است. به طور کلی، هدف همیشه کاهش درد و بهبود عملکرد و کاهش احتمال بروز تغییرات در ظاهر بدن، باتوجه به درجه انحنای ستون فقرات، می باشد. در مورد درمان قطعی دیسک کمر بیشتر بدانید.
اسکولیوز چه میزان دردناک است؟
این بیماری به تنهایی دردی ایجاد نمی‌کند اما با افزایش سن و انحطاط طبیعی ستون فقرات، علائم درد بروز می‌کند. این علائم درد، چه با وجود اسکولیوز و چه بدون آن، روش درمانی یکسانی دارند. روش درمانی تنها زمانی تفاوت می‌کند که با توجه به شدت اسکولیوز، نیاز به جراحی باشد.
اسکولیوز در کدام ناحیه رخ می‌دهد؟
اسکولیوز در نوجوانان، معمولا، در ناحیه توراسیک یا قفسه سینه ستون فقرات رخ می دهد. در بزرگسالان نیز در ناحیه کمر یا پایین ستون فقرات دیده می‌شود؛ زیرا این نواحی از ستون فقرات بیشتر مستعد تغییراتی است که با افزایش سن یا انحطاط اتفاق می‌افتد.
علائم اسکولیوز در بزرگسالان چیست؟
همانطور که گفتیم این بیماری در بزرگسالان علائمی ایجاد نمی کند، مگر در مواقعی که به دلیل وجود بیماری دیگری، درد بروز می‌کند. کمردرد به دلایل زیادی مثل آرتریت، ناتوانی در ایستادن، ضعف عضلانی مرکزی و مشکلات دیگر در سلامتی فرد رخ می دهد. در صورت فشار بر روی اعصاب در ستون فقرات، علائم زیر بروز می‌کند:
- درد
- بی حسی
- ضعف پا
در برخی موارد، تغییراتی در بدن ایجاد می‌شود که شامل موارد زیر است:
- کاهش قد
- عدم هم سطحی و تطابق لگن و باسن
اسکولیوز چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص بیماری، ابتدا نیاز به گرفتن شرح حال است. شرح حال شامل سؤالاتی مانند سوالات زیر است:
- سابقه خانوادگی
- تاریخ شروع تغییرات در ستون فقرات
- میزان پیشرفت انحراف براساس عکسبرداری قبلی
- مقدار و محل درد در صورت وجود
اختلال عملکرد روده، مثانه یا حرکتی
در مرحله بعد معاینه فیزیکی انجام می‌شود؛ به این شکل که پزشک با معاینه کمر شکل ستون فقرات را بررسی می‌کند و حرکت فرد را مشاهده می‌کند. همچنین می‌توان اعصاب را از طریق بررسی واکنش، حس و قدرت عضلانی آزمایش کرد. در صورت نیاز، عکسبرداری با اشعه ایکس نیز می‌تواند توصیه شود. این عکسبرداری تصویری کامل از جلو و پهلو ستون فقرات نشان می‌دهد و به کمک آن می‌توان اسکولیوز، میزان و شدت آن را تشخیص داد.
اسکولیوز چگونه درمان می شود؟
روش‌های درمانی این بیماری، به دو گروه کلی تقسیم می‌شود:
درمان کم تهاجمی یا غیر تهاجمی
در بسیاری از موارد می‌توان بدون نیاز به جراحی و تنها با انجام چکاپ، مصرف داروهای مسکن و انجام تمرینات تقویت کننده عضلات مرکزی به جهت تقویت شکم و کمر و بهبود انعطاف پذیری این بیماری را کنترل کرد. همچنین در صورت استعمال دخانیات، باید آن را ترک کرد؛ چرا که می‌تواند باعث کاهش سرعت درمان را شود.
اگر داروهای خوراکی یا فیزیوتراپی درد را تسکین ندهند، پزشک ممکن است تزریق اپیدورال در اطراف نخاع یا بلاک عصبی را برای درمان موثرتر توصیه کند.
پزشک معمولا انجام بعضی فعالیت‌های فیزیوتراپی را برای حفظ قدرت و تسکین درد توصیه می کند. این فعالیت‌ها عبارتند از:
- تمرینات برای بهبود وضعیت بدن
- ورزش های کم شدت مانند شنا
- ورزش‌های کششی به‌صورت روزانه
جراحی انحراف ستون فقرات
بسیاری از ناهنجاری های ستون فقرات برای درمان نیاز به تغییراتی در جراحی فیوژن ستون فقرات دارند. فیوژن فرآیندی را توصیف می کند که در آن مهره ها از طریق استفاده از پیوندهای استخوانی به یکدیگر جوش داده می شوند. به طور معمول، این فرآیند جوش سه ماه طول می کشد تا به طور کامل بهبود یابد. در طول دوره بهبودی، پزشک شما پیشرفت فیوژن را از طریق تصویربرداری اشعه ایکس ارزیابی می کند. مواد پیوند استخوان دارای منابع بالقوه ای مانند دنده ها، ستون فقرات یا حتی لگن هستند. به طور معمول، استفاده از استخوان موضعی از ستون فقرات نسبت به برداشت استخوان از ناحیه دیگری از بدن، برای بیمار درد کمتری دارد. در برخی موارد، پزشک ممکن است به جای آن از جایگزین های پروتئینی پیوند استخوان استفاده کند. معمولاً این مورد زمانی است که بیمار به بیماری کاذب قبلی (یعنی فیوژن ناموفق) یا پوکی استخوان مبتلا باشد.
توجه به این نکته ضروری است که همه بیماران باید چند ماه قبل از تاریخ برنامه ریزی شده خود سیگار را ترک کنند. استعمال دخانیات به شدت روند بهبودی را کند می کند و در نتیجه شانس همجوشی موفقیت آمیز را کاهش می دهد. هنگامی که پزشک جراحی شما را انجام داد، همچنان باید به ترک سیگار ادامه دهید. وقتی صحبت از بهبود استخوان و سلامت ارتوپدی می شود، سیگار مانع بزرگی برای بهبود می باشد. در مورد تنگی کانال نخاعی بیشتر بدانید.
کاندیدای مناسب جراحی انحراف ستون فقرات
با این که جراحی نخاع و ستون فقرات بسیار پرخطر بوده، در برخی موارد انجام آن الزامی است. جراحی ممکن است به دلایل زیر انجام شود:
درد
درصورتی که درد کمر و پا ناشی از اسکولیوز شدید بوده و به درمان محافظه کارانه پاسخ ندهد، جراحی پیشنهاد می‌شود. در مورد جراحی لیزر دیسک کمر بیشتر بدانید.
عدم تعادل ستون فقرات
تعادل ستون فقرات در ارزیابی پیشرفت اسکولیوز و نیاز آن به جراحی ضروری است. در هنگام ایستادن، وقتی از جلو نگاه می کنیم، سر باید بالای مرکز لگن و وقتی از پهلو نگاه می کنیم، روی مفاصل لگن قرار داشته باشد. اگر منحنی به حدی شدید باشد که فرم بدن تغییر کرده باشد، ممکن است برای درمان نیاز به جراحی باشد.
بهبود کیفیت زندگی
علائم تغییر شکل ستون فقرات برای بعضی افراد غیرقابل تحمل است. عدم تعادل ستون فقرات نیز بر عملکرد اساسی و کیفیت کلی زندگی آن‌ها تأثیر می گذارد. برای چنین افرادی جراحی تنها گزینه موثر است. به طور کلی، عمل جراحی برای تثبیت ستون فقرات، بازگرداندن تعادل و کاهش فشار روی اعصاب انجام می‌گیرد.
با وجود خطراتی که در جراحی ستون فقرات وجود دارد، پیشرفت‌ها در تکنیک‌های جراحی و سیستم‌های ناوبری به کمک رایانه، باعث ایجاد روش‌های کمتر تهاجمی شده که زمان بهبودی را نیز تسریع می‌دهند.
هزینه درمان انحراف ستون فقرات
هزینه درمان انحراف ستون فقرات بسته به حاد بودن مشکل، نوع درمان پیشنهادی و جراح مغز و اعصاب متفاوت می باشد. به منظور اطلاع دقیق از هزینه ها ضروری است که به متخصص مراجعه شود.
کلام آخر
در شرایط عادی و از نمای جلویی، ستون فقرات باید حالت صاف و به سمت وسط باشد. این در حالی است که در صورت وجود عارضه انحراف ستون فقرات، این زاویه دستخوش تغییر می شود. زاویه این منحنی ممکن است بسیار کوچک، نسبتاً بزرگ، یا حالت S به خود بگیرد. در این مقاله روش های درمان این عارضه بیان شده است.
