بیماری عروق مغزی به هر بیماری که باعث اختلال در عملکرد عروق خونی که تامین خون مغز را بر عهده دارند، به ویژه سرخرگها، اطلاق میشود. به عنوان مثال سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که یک رگ خونی در مغز دچار انسداد شود (به این حالت سکته مغزی ایسکمیک نیز میگویند) یا اینکه دچار پارگی شود (تحت عنوان سکته هموراژیک نیز شناخته میشود). حمله ایسکمی گذرا نیز زمانی اتفاق میافتد که جریان خون در بخشی از مغز برای مدت کوتاهی کاهش بیابد یا اینکه قطع می شود. در ادامه برخی از مهمترین بیماریهای عروق مغزی و نحوهی درمان آن را بیان میکنیم.
بیماری عروق مغزی
بیماری عروق مغزی، یکی از بیماری های حاد مغز می باشد و یکی از عوامل سکته مغزی می باشند. در بیماری عروقی مغز یک تشخیص سریع و به دنبال آن مدیریت سریع باید توسط جراح مغز و اعصاب انجام شود تا افراد مبتلا به بیماری عروقی بهبود یابند. در ادامه بیشتر در مورد بیماری های عروقی مغز توضیح می دهیم.
انواع بیماری عروقی مغز
بیماری های عروقی مغز انواع مختلفی دارند که در تمام آنها اقدامات زودهنگام و مدیریت سریع از اهمیت بالایی برخوردار می باشد. این بیماری ها شامل:
سکته مغزی
شایعترین بیماری عروق مغزی میباشد که همراه با از دست دادن حس یا عملکرد حرکتی میباشد.
درمان سکته مغزی
زمان در سکته مغزی مهمترین عامل در درمان میباشد. علت به وجود آمدن سکته مغزی لخته خون یا انسداد در یکی از رگهای مغزی میباشد، یکی از درمانهای سکته مغزی استفاده از داروهای برطرف کننده لخته میباشد. داروهایی که جهت درمان سکته مغزی استفاده میشود با توجه به نوع سکته مغزی تجویز میشود. گاهی اوقات داروها جهت جلوگیری از سکته دوم است و در مواقعی با توجه به عوامل خطری که بیمار را تهدید میکند، پزشک جهت جلوگیری از سکته اول ممکن است داروهایی جهت پیشگیری برای بیمار تجویز نماید. به عنوان مثال آسپرین به عنوان یک دارو جهت پیشگیری از بیماریهای قلبی و عروقی برای افرادی که در خطر ابتلا به سکته هستند گزینه مناسب و بیضرری میباشد.
داروهای ترومبولیتیک: این داروها قادرند لختههای خون را در شریانهای مغز از بین ببرند و باعث توقف سکته و کاهش آسیبهای وارد شده به مغز میشوند. مکلانیسم این داروها حل کردن لختههای خون میباشد. بیمارانی که به سرعت تحت درمان با این دارها قرار میگیرند سریعتر بهبود مییابند و کمتر دچار عوارض دائمی و ناتوانایی ناشی از سکته مغزی میشوند.
ترومبکتومی مکانیکی: در این روش طی یک جراحی، پزشک یک کاتتر را داخل رگ خونی که دچار انسداد شده است وارد میکند تا لخته خون را خارج نماید، این جراحی در صورتی که در 6 تا 24 ساعت اولیه پس از سکته مغزی انجام شود نتیجهی قابل قبولی را در پی دارد. در مورد ضربه مغزی بیشتر بدانید.
استنت: اگر پزشک بتواند به قسمتی از رگ که دیواره آن ضعیف شده است دست پیدا کند میتواند با استفاده از استنت دیواره رگ ضعیف شده را باز کند تا جریان خون در شریانهای مغزی دوباره برقرار شود.
جراحی: زمانی که سایر درمانها جوابگو نباشند پزشک طی یک عمل جراحی اقدام به حذف لخته خون و پلاکها از دیواره رگهای مغزی مینماید. این جراحی توسط کاتتر انجام میشود و اگر لخته بزرگ باشد جراح جهت باز کردن انسداد، شریان را باز می کند. در مورد درمان قطعی دیسک کمر بیشتر بدانید.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک به علت خونریزی در مغز اتفاق میافتد. درمانهای سکته مغزی هموراژیک عبارتند از:
دارو: درمان سکته مغزی هموراژیک بر مبنای درمان لخته خونی ایجاد شده و با استفاده از داروهای رقیق کننده خون صورت میگیرد. داروهای دیگری که ممکن است برای شما تجویز شود شامل داروهای کاهش فشار خون، کاهش فشار مغز، جلوگیری از تشنج و جلوگیری از انقباض عروق میباشد.
جراحی: جهت جلوگیری از خونریزی پزشک ممکن است از روش جراحی برای کاهش فشار روی مغز استفاده نماید.
آنوریسم مغزی
زمانی که قسمتی از دیواره رگ خونی نازک شود و از مسیر اصلی رگ خارج شود و داخل آن پر از خون شود، اختلال آنوریسم مغزی ایجاد میشود. آنوریسم در اکثر رگهای بدن ممکن است ایجاد شود و اگر در مغز به وجود بیاید به آن آنوریسم مغزی میگویند. آنوریسم اغلب هیچگونه علائمی ندارد تا زمانی که دچار پارگی شود. پارگی آنوریسم میتواند باعث سردرد شدید و گاهی منجر به سکته مغزی و مرگ شود. روشهای مختلفی جهت درمان آنوریسم وجود دارد، این درمانها شامل جلوگیری از ورود خون به محدوده آنوریسم و یا منحرف کردن خون از محدوده درگیر آنوریسم میباشد تا از پارگی آنوریسم و عواقب بعدی آن جلوگیری شود.
درمان آنوریسم مغزی
درمان آنوریسم از طریق جراحی یا درمان اندوواسکولار میباشد.
درمان جراحی یا میکرواسولار: در این روش یک سوراخ کوچک روی جمجمه ایجاد میشود تا جراح بتواند به آنوریسم دست یابد. سپس با استفاده از میکروسکوپ و ابزار جراحی یک گیره کوچک فلزی در پایه آنوریسم وصل میشود، این پایه مانعی جهت رسیدن خون به آنوریسم میشود و خونریزی مغزی را متوقف میکند و یا اگر آنوریسم دچار پارگی نشده باشد از وقوع خونریزی مغزی پیشگیری خواهد کرد.
درمان اندوواسکولار: در این روش احتیاجی به ایجاد سوراخ در جمجمه وجود ندارد و پزشک از طریق یکی از رگهای خونی (کشاله ران یا مچ دست) با استفاده از کاتر به رگهای خونی مغزی راه پیدا میکند و با استفاده از استنتهای کوچک جریان خون داخل آنوریسم را قطع میکند تا خطر پارگی آنوریسم و به دنبال آن خونریزی مغزی را از بین ببرد. انتخاب بهترین روش درمان با توجه به آناتومی عروق درگیر، اندازه و محل آنوریسم انجام میشود. در مورد درمان تومور هیپوفیز بیشتر بدانید.
عوارض بیماری عروق مغزی
عوارض بیماری عروق مغزی که ممکن است ایجاد شود عبارتند از:
- ناتوانی دائمی
- از دست دادن عملکردهای شناختی
- فلج نسبی در برخی از اندام ها
- مشکلات گفتاری
- از دست دادن حافظه
- احتمال مرگ در صورت عدم مداخله به موقع
پیشگیری از بیماری عروق مغزی
اگرچه بیماری عروق مغزی یک وضعیت پزشکی نسبتاً رایج است، کارهایی وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از آن انجام شود. این موارد شامل:
- سیگار نکشید یا در صورت سیگار کشیدن را ترک کنید.
- پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل
- کنترل فشار خون بالا
- کاهش کلسترول خون شما
- ورزش کردن
- کاهش وزن اگر اضافه وزن دارید.
- آگاهی از خطرات هر نوع درمان جایگزینی هورمونی
- به طور منظم برای معاینات سالانه به پزشک مراجعه کنید
- کاهش سطح استرس شما
- کاهش میزان الکل مصرفی
کلام آخر
بیماری های عروقی مغز بیماری است که نیاز به مداخله سریع دارد. بنابراین در صورتی که احساس کردید یکی از نزدیکانتان این بیماری را دارد سریعا با اورژانس تماس بگیرید.