مولتیپل اسکلروزیس یک اختلال التهابی مزمن خود ایمنی سیستم عصبی مرکزی است. امروزه به دلیل مشغله های زندگی و دشواری در زندگی، شیوع ام اس در سراسر جهان افزایش یافته است. بیماری مولتیپل اسکلروزیس در امتداد رشته های عصبی در مغز، نخاع و عصب بینایی ایجاد می شوند و در اسکن های MRI قابل مشاهده هستند. این بیماری منجر به دشواری در تکلم و در مواردی منجر به فلجی می گردد. خوشبختانه علائم این بیماری با درمان های دارویی قابل کنترل می باشد. با ما تا انتهای مقاله همراه باشید تا بیشتر در این مورد درمان بیماری ام اس بدانید.
بیماری ام اس
اکثر متخصصان معتقدند ام اس یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های طبیعی بدن حمله می کند. در مورد ام اس، سیستم ایمنی به غلاف میلین حمله می کند که به طور معمول از رشته های عصبی در سیستم عصبی مرکزی محافظت می کند. رشته های عصبی زیرین نیز می توانند در این حمله آسیب ببینند یا از بین بروند. با پیشرفت حمله، غلاف میلین ملتهب می شود و به تدریج تخریب می شود و مناطقی از اسکلروز باقی می ماند که تکانه های الکتریکی بین مغز و سایر قسمت های بدن را مختل می کند و منجر به علائم ام اس می شود. در مورد ضربه مغزی بیشتر بدانید.
درمان بیماری ام اس
درمان بیماری ام اس به مرحله‌ای که بیمار در آن قرار دارد و علائم خاصی که با آن درگیر است بستگی دارد.
این درمان‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
- درمان در هنگام عود بیماری (درمان با کورتیکواستروئيدها)
- درمان علائم به صورت اختصاصی
- درمان جهت کاهش تعداد حملات و عود بیماری (درمان‌های اصلاح کننده)
تیم درمانی شامل پزشک متخصص مغز و اعصاب، فیزیروتراپ، درمانگر گفتار، مشاور و دیگر تخصص‌ها می‌باشد.
درمان داروهای سرکوب کننده ام اس
ساله‌هاست که جهت سرکوب سیستم ایمنی از استروئیدها یا کورتیکوتروپین برای درمان حملات ام اس استفاده می‌شود. کورتیکوتروپین اولین داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی بود که جهت درمان بیماران مبتلا به ام اس تجویز شد. در حال حاضر همچنان کورتیکوتروپین‌ها نسبت به سایر استروئيدها مانند پردنیزون و متیل پردنیزون بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
داروهای استروئيدی همان طور که در سرکوب ایمنی هومورال نقش دارند در سرکوب پاسخ ایمنی سلولی نیز تا حدودی موثر عمل می‌کنند اما مهمترین اثر آن‌ها سرکوب هرگونه پاسخ التهابی در مقابل تحریک کننده‌ها مانند واکنش های ایمونولوژیک می‌باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که این داروها در کاهش شدت و مدت حملات ام اس موثر می‌باشند. تحقیقات جدید بیانگر این است که کورتیکواستروئیدها ممکن است تراوش سد خون مغزی را بهبود ببخشند و در مهار فرآیند دمیلینه سازی التهابی موثر باشند.
باید توجه داشته باشید که درمان‌های استروئیدی تنها زمان بهبودی در هنگام عود بیماری را سرعت می‌بخشند و در درمان بیماری و جلوگیری از پیشرفت آن متاسفانه نقشی ندارند.
پردنیزون خوراکی در حملات خفیف تا متوسط ام اس مورد استفاده قرار می‌گیرد، دوزهای بالا استروئیدهای خوراکی می‌تواند طول حملات ام اس را کاهش دهد. البته رژیم استاندارد و تعریف شده ای جهت این درمان وجود ندارد اما معمولاً یک میلی‌گرم برای هر کیلوگرم وزن بیمار در طی روز تجویز می‌شود، مدت درمان و کاهش دوز با توجه به شدت بیماری و طبق نظر پزشک تغییر می‌کند. در مورد تشنج و ارتباط آن تومور مغزی بیشتر بدانید.
متیل پردنیزون در درمان حملات شدید مورد استفاده قرار می‌گیرد، دوزهای 500 تا 1000 میلی گرم برای مدت 3 تا 5 روز به صورت وریدی یا خوراکی تجویز می شود.
در زمان وقوع حملات شدیدی که در بینایی اثر می‌گذارد استروئيدهای تزریقی با دوزهایی که در درمان حملات شدید ام اس استفاده می‌شود تجویز می‌شود.
عوارض درمان داروهای استروئیدی
عوارضی که درمان‌های استروئیدی ممکن است ایجاد کند شامل موارد زیر می‌باشد:
- سرکوب سیستم ایمنی که به نوبه خود منجر به بروز عفونت‌های فرصت طلب می‌شود.
- ادم
- هایپرگلیسمی (بالا رفتن قند خون)
- هیپوکالمی (کاهش سطح یون پتاسیم در خون)
- اختلالات رفتاری
- زخم معده
- پوکی استخوان
- فشار خون بالا
- افزایش خطر آب مروارید
جهت کاهش این عوارض، مکمل درمان با استروئيد، پتاسیم، ویتامین دی و کلسیم تجویز می‌شود، همچنین توصیه می‌شود از مصرف نمک و شکر در طول دوره درمان پرهیز شود.
داروهای تعدیل کننده و اصلاح کننده بیماری ام اس
گروه دوم داروهایی که در درمان بیماری ام اس به کار می‌رود داروهای تعدیل کننده یا اصلاح کننده هستند که در کاهش دوره‌های عود بیماری موثر و تاخیر پیشرفت آن موثر می‌باشد. نوع داروی تجویزی با توجه به نظر پزشک، وضعیت بیمار و مرحله بیماری تجویز می‌شود
درمان‌های اصلاح کننده با هدف قرار دادن سیستم ایمنی بدن فرکانس و شدت حملات را کاهش می‌دهد تا آسیب به غلاف میلین کاهش بیابد، به این داروها ایمونوتراپی نیز می‌گویند اما باید در نظر داشت که این داروها روند بیماری را معکوس نمی‌کنند و در جهت بهبود بیماری موثر نیستند بلکه تنها از شدت عوارض و بدتر شدن روند پیشرفت بیماری می‌توانند جلوگیری کنند. در مورد درمان آلزایمر بیشتر بدانید.
داروهایی که در حال حاضر در دسترس هستند برای کاهش علائمی مانند:
- اسپاسم عضلانی
- درد
- اختلالات رفتاری
- خستگی
- افسردگی
و سایر علائم موثر می‌باشند. علاوه بر این کشف داروهایی که در نمونه‌های آزمایشگاهی باعث بهبود مجدد میلین می‌شود امیدهای تازه‌ای را جهت درمان بیماری ام اس پیش روی محققان قرار داده است.
درمان های فیزیکی ام اس
در کنار دارو درمانی فعالیت‌هایی که می‌توانند به بیمار کمک کنند شامل موارد زیر می‌باشد:
- ورزش منظم: در تقویت عضلات، سلامت قلب و بهبود شرایط روحی موثر می‌باشد.
- فیزیوتراپی
- کاردرمانی
- رژیم غذایی کم چرب و پر فیبر
درمان‌هایی جهت کنترل عوارض جانبی بیماری ام اس
ام اس طیف گسترده‌ای از علائم را می‌تواند ایجاد کند که برای هر کدام به صورت جداگانه می‌توان درمان‌هایی را در نظر گرفت. یکی از مهمترین علائمی که بیماران مبتلا به ام اس تجربه می‌کنند خستگی می‌باشد، دارویی مانند آمانتادین می‌تواند در درمان خستگی ناشی از ام اس موثر باشد.
درمان های دیگر ام اس
دیگر مواردی که به جز درمان دارویی می‌تواند در کنترل خستگی موثر باشد شامل موارد زیر می‌باشد:
- برنامه ریزی جهت فعالیت‌های روزمره
- داشتن الگوی خواب مناسب
- انجام ندادن فعالیت‌هایی که ممکن است انرژي شما را بگیرد.
- عدم استفاده از داروهایی مانند مسکن که می‌تواند باعث تشدید خستگی شود.
- درمان‌های تخصصی کنترل ms
درمان‌های تخصصی کنترل ms
در بعضی موارد مشکلاتی مانند افسردگی ممکن است از دلایل ایجاد افسردگی می‌باشد که لازم است ابتدا به درمان آن پرداخت. در مورد درمان قطعی دیسک کمر بیشتر بدانید.
مشکلات بینایی که در رابطه با ام اس اتفاق می‌افتد معمولاً به صورت خود به خود در عرض چند هفته بهبود می‌یابند اما در صورت تشدید علائم تجویز استروئيدها مي تواند کمک کننده باشد. مشکلات دوبینی و حرکات غیرارادی باید به متخصص چشم مراجعه کرد.در مورد مشکلات حرکتی که ناشی از اسپاسم و ضعف عضلانی است بیماران می‌توانند تحت نظر فیزیوتراپیست به تقویت عضلات و حرکات خود بپردازند.
کلام آخر
جراح مغز و اعصاب با تجویز داروهای اختصاصی یا مشاوره‌های عملکردی می‌تواند راهکارهایی به جهت بهبود علائم بیماری ام اس ارائه نماید.
