ضایعه عروقی مغزی کاورنوم متشکل از رگ های خونی، با دیواره نازک غیر طبیعی و پر خون است که در پوشش مغز، نخاع، اعصاب جمجمه و مغز اتفاق می افتد. اندازه این ضایعه کمتر از یک چهارم اینچ تا 3-4 اینچ متغیر می باشد. در حقیقت این عارضه تحت عنوان آنژیوم، ناهنجاری عروقی، همانژیوم غاری و کاورنوما شناخته شده است. از آنجایی که ضایعه عروقی مغزی کاورنوم رشد کرده و به بافت مغز آسیب می رساند، در صورتی که به موقع درمان نشود، برای بیمار عوارضی هم چون تشنج به همراه خواهد داشت. بنابراین شناخت ضایعه عروقی مغزی کاورنوم و درمان آن حائز اهمیت می باشد.
ضایعه عروقی مغزی کاورنوم چیست؟
ضایعه عروقی مغزی کاورنوم نوعی ناهنجاری عروقی غار مانند و غیر طبیعی است که ظاهری شبیه به توت کوچک یا تمشک دارد و مشکلاتی در نخاع و مغز فرد ایجاد می کند. اگرچه ممکن است علت ایجاد این ضایعات ارثی باشد، اما در بیشتر موارد خود به خود به وجود می آیند. دلیل اصلی خطرناک بودن این ناهنجاری ها به خاطر خونریزی نخاع و یا مغز می باشد. خونریزی های مغزی یا ستون فقرات بسته به جایگاه عروق مغزی در سیستم عصبی فرد، می تواند مجموعه ای از علائم عصبی از جمله تشنج را ایجاد کند.
تحقیقات نشان داده که ضایعه عروقی مغزی کاورنوم طی 5 سال پس از نخستین خونریزی، چیزی نزدیک به 25 درصد، خطر خونریزی مجدد را افزایش می دهد. به طور معمول اندازه این ضایعات در حدود 2 میلی متر تا چند سانتی متر بوده و بیشترین شیوع را در میان افراد 20 تا 40 ساله دارا می باشد.
علت ایجاد ضایعه عروقی مغزی کاورنوم چیست؟
در حقیقت در خصوص علل ایجاد ضایعه عروقی مغزی کاورنوم هیچ دلیل مشخص و واضحی وجود ندارد. در بسیاری موارد این ناهنجاری در میان خانواده ها اتفاق می افتد و در 20 درصد از مبتلایان، زمینه ای وراثتی و ژنتیکی دارد. اما در بیشتر موارد این عارضه به صورت کاملا تصادفی اتفاق می افتد. طبق تحقیقاتی که بر روی جهش های ژنتیکی اتفاق افتاده است، ژن های (CCM1) KRIT1، (CCM3) PDCD10، CCM2 موجب تشکیل ناهنجاری های غار مانند می شوند.
در خصوص ژنتیکی بودن این ضایعه می توان گفت که در صورت وجود تنها یک کپی از ژن تغییر یافته در هر سلول، احتمال به وجود آمدن این اختلال بسیار بالا می رود. در مورد شکل خانوادگی ضایعه عروقی مغزی کاورنوم می توان گفت که این اختلال از یکی از والدین مبتلا انتقال می یابد. برخی از افراد ضایعه عروقی مغزی کاورنوم را با تومور مغزی اشتباه می گیرند. بسیاری از افرادی که به طور تصادفی درگیر این اختلال می شوند، این ضایعه را به صورت کاملا پراکنده دارند. همچنین باید خاطر نشان کرد که ضایعه عروقی مغزی کاورنوم ارتباط بسیار نزدیکی با در معرض اشعه قرار گرفتن دارد. به طور مثال اگر قبلا رادیوتراپی انجام داده اید، امکان ابتلا به این بیماری بسیار زیاد است. ضربه مغزی چیست؟
نگاهی به علائم کاورنومای مغزی
در بیشتر موارد ممکن است ضایعه عروقی مغزی کاورنوم هیچ گونه علائم مشخصی نداشته باشد. مشخص ترین علائم، زمانی اتفاق می افتد که ایجاد لخته خون و دوره های پر تکرار خونریزی موجب تشنج شده که در CCM های لوب فوقانی اتفاق می افتد. هم چنین می تواند منجر به مشکلات کانونی یا بینایی شود که بیشتر در نخاع، ساقه مغز و گانگلیون های پایه دیده می شود. در مورد درمان قطعی دیسک کمر بیشتر بدانید.
در حقیقت علائم CCM می تواند مشتمل بر مشکل در فهم دیگران، تغییرات بینایی، سردرد شدید، بی حسی، ضعف، بی ثباتی و مشکل در صحبت کردن باشد. هم چنین در بسیاری از موارد می تواند منجر به تشنج شود و معمولا همین مشکلات عصبی با خونریزی های مکرر بدتر می شوند. در واقع خونریزی مجدد می تواند زودتر و یا خیلی دیرتر از خونریزی اولیه رخ دهد و یا ممکن است هیچ گاه اتفاق نیفتد.
ضایعه عروقی مغزی کاورنوم چگونه تشخیص داده می شود؟
به طور معمول در خصوص تشخیص ضایعه عروقی مغزی کاورنوم، به دلیل نبود علائم واضح و مشخص، بیشتر از اسکن های مغزی و ام آر آی استفاده می شود. گاهی پس از انجام ام آر آی و اسکن نیز، هنوز بیماری قابل تشخیص نیست. باید اضافه کرد که آنژیوگرافی و تصویربرداری سی تی اسکن هم در تشخیص این اختلال حائز اهمیت می باشد. در کنار تمامی این روش ها، شناخت کامل علائم و بازگویی آن ها از مهم ترین راه های تشخیص این بیماری می باشد. بهتر است که این علائم از نزدیک تشخیص داده شده و کنترل شوند. چرا که هر علامت جدیدی می تواند منجر به خونریزی شود. در نهایت در صورتی که علائم جدیدی بروز یافت، این علائم را با جراح مغز و اعصاب خود در میان بگذارید.
درمان ضایعه عروقی مغزی کاورنوم
درمان ضایعه عروقی مغزی کاورنوم با توجه به عوامل و شرایطی از جمله تعداد، اندازه و محل آن ها متفاوت می باشد. برخی ضایعات با علائم همراه بوده و برخی بدون هیچ گونه علامتی می باشند. به طور مثال، آن دسته از ضایعاتی که اتفاقی رخ می دهند، سالانه به مدت دو سال و پس از آن هر پنج سال یک بار از طریق ام آر آی و اسکن دنبال می شوند. در صورت مشاهده علائم جدید یا خونریزی، ام آر آی باید در فاصله زمانی کوتاه تری انجام شود. هم چنین علائمی از جمله تشنج و سردرد را می توان با دارو کنترل کرد. در صورتی که علائم این بیماری بسیار شدید باشد، تحت نظر پزشک متخصص می توان از داروهای تهاجمی تر استفاده کرد.
تحقیقات مختلف نشان داده تنها راه درمان ضایعه عروقی مغزی کاورنوم عمل جراحی می باشد که تحت عنوان کرانیوتومی و توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می شود. این عمل جراحی با ایجاد برشی کوچک در سر و با بیهوشی عمومی صورت می گیرد. هم چنین هدف اصلی از این جراحی، از میان بردن حفره ها و توده های خونی می باشد. با توجه به این که این بیماری علائم مشخصی ندارد، زمینه ژنتیکی آن می تواند منجر به ناهنجاری در طول زمان گردد. بر همین اساس افرادی که زمینه ژنتیکی این بیماری را دارند، دائم باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند. در مورد درمان تومور هیپوفیز بیشتر بدانید.
کلام آخر
ضایعه عروقی مغزی کاورنوم نوعی ناهنجاری عروقی غیر طبیعی است و منجر به خونریزی در نخاع و مغز فرد می گردد.
