ضربه مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که یک ضربه به سر باعث حرکت سریع مغز داخل جمجمه می‌شود. این حرکت ناگهانی باعث اختلال در نحوه ارتباط بخش هایی از مغز می‌شود و به دنبال آن عوارض متفاوتی ایجاد می‌شود. ضربه مغزی معمولاً به علت ضربه مستقیم به قسمت سر اتفاق می‌افتد اما گاهی ممکن است ضربه‌ای به بدن باعث حرکت سریع مغز به سمت جلو و عقب در داخل جمجمه شود. با اینکه ضربه به مغز به خودی خود عاملی برای تهدید زندگی نیست اما یک آسیب جدی است که باید هرچه سریعتر تحت مراقبت متخصصان قرار بگیرد. در این مقاله به بررسی ضربه مغزی و درمان های آن پرداخته شده است. تا انتهای این مقاله همراه باشید تا در این خصوص بیشتر بدانید و بتوانید در زمان بروز حادثه خونسردی خود را حفظ نموده و در کوتاه ترین زمان بهترین اقدام را داشته باشید.
ضربه مغزی چیست؟
ضربه مغزی عارضه ایی است که در صورت اعمال ضربه و فشار به مغز اتفاق می افتد. این عارضه ممکن است باعث از دست دادن هوشیاری (گیج شدن) به صورت موقت برای چند لحظه شود. همچنین در برخی مواقع در صورت وقوع ضربه مغزی شدید، ممکن است از دست دادن هوشیاری به مدت طولانی به همراه تاخیر در بازگشت به حالت عادی اتفاق بیافتد. بنابراین ضربه مغزی آسیب جدی است و در صورت رخ داد ضربه مغزی بیمار باید هر چه سریعتر به بیمارستان انتقال و تحت نظر و درمان پزشک متخصص قرار بگیرید. در مورد تومور مغزی بیشتر بدانید.
چه عواملی باعث ضربه مغزی می شود؟
عواملی که باعث ضربه مغزی می‌شود:
- سقوط
- تصادف با ماشین
- آسیب هنگام ورزش
- اصابت اجسام به سر
علائم ضربه چیست؟
علائم فیزیکی
- سردرد
- حالت تهوع
- استفراغ
- مشکل در تعادل
- سرگیجه
- مشکلات بینایی
- خستگی
- حساسیت به نور
- حساسیت به صدا
- بی‌حسی
- شنیدن صدای زنگ در گوش
علائم شناختی
- احساس تاری و مه آلودگی در ذهن
- احساس کند شدن
- مشکل در تمرکز
- مشکل در به یاد آوردن خاطرات
- احساس خستگی یا کاهش شدید انرژی
علائم احساسی
- تحریک پذیری یا بدخلقی
- غمگینی
- کاهش علاقه به سرگرمی‌ها
- عصبی بودن
- عدم توانایی برای تمرکز و فکر کردن
علائم خواب
- خواب آلودگی
- خواب کمتر یا بیشتر از حد معمول
- مشکل در به خواب رفتن
علائم ضربه مغزی که نیاز به اقدامات فوری دارد؟
بعد از هر ضربه‌ای که به سر وارد می‌شود تعدادی از علائم هستند که در صورت بروز آن‌ها باید هرچه سریعتر با اورژانس تماس بگیرید یا اینکه به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه نمایید زیرا در صورتی درمان به موقع صورت نگیرد ممکن است عوارض شدید و خطرناکی ایجاد شود. این علائم شامل موارد زیر می‌شود:
- از دست دادن هوشیاری به مدت بیش از یک دقیقه
- افزایش حالت گیجی یا ناتوانایی در بیدار ماندن
- استفراغ بیش از یک بار
- تشنج
- سردرد شدید یا سردردی که افزایش پیدا کند
- درد شدید در ناحیه گردن
- ضعف، احساس سوزن سوزن شدن یا سوزش در بازوها و پاها
- دوبینی به صورت مداوم، تاری درد دید یا از دست دادن بینایی
- بی‌قراری، احساس آشفتگی یا تندخویی و جنگ طلبی
تشخیص ضربه مغزی
معاینه فیزیکی و بررسی دقیق اتفاقاتی که رخ داده است بهترین راه در تشخیص ضربه مغزی می‌باشد. برای تشخیص آسیب‌های جدی مانند خونریزی مغزی یا شکستگی در جمجمه ممکن است پزشک درخواست تصویریربرداری (مانند رادیوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی) به همراه آزمایش خون بدهد. در مورد مننژیوم بیشتر بدانید.
درمان و بهبودی ضربه مغزی
دوره‌ی بهبودی پس از ضربه‌ی مغزی یک فرآیند پیچیده است. در این دوره باید عواملی که باعث ایجاد عوارض شده‌اند به خوبی شناسایی شوند و برای هر کدام درمان لازم صورت بگیرد. اگر دوره‌ی بهبودی به خوبی مدیریت نشود ممکن است بیمار مدت زیادی در بستر بیماری بماند. دوره‌ی بهبودی برای هر بیماری باید به صورت فردی و مستقیماً توسط تیم درمان که تخصص در مراقبت از ضربه مغزی دارد انجام شود.
توصیه‌های کلی پس از ضربه مغزی شامل یک دوره استراحت کوتاه و سپس از سرگیری تدریجی فعالیت‌های روزمره تحت نظارت پزشک متخصص است. مراقبت از بیماری که دچار ضربه مغزی شده است به صورت مدیریت علائم و نحوه بهبود فردی انجام می‌شود. در مورد درمان قطعی دیسک کمر بیشتر بدانید.
مدت زمان بهبودی در ضربه مغزی متفاوت است، معمولاً یک تا چهار هفته طول می‌کشد و گاهی اوقات زمان بیشتری نیاز است. اگر فردی در گذشته به ضربه مغزی دچار شده باشد، دوره‌ی بهبودی او پس از ضربه‌ی جدید طولانی‌تر خواهد بود. در مورد آنوریسم مغزی بیشتر بدانید.
پیشگیری از ضربه مغزی
بهترین راه جلوگیری از ضربه مغزی، رعایت نکات ایمنی و دقت در انجام فعالیت‌هایی است که ممکن است به سر آسیب بزنند. بعضی از این نکاتی که رعایت آن‌ها باعث کاهش خطر ضربه مغزی می‌شود شامل موارد زیر می‌شود:
- رعایت قوانین ورزشی مخصوصاً قوانینی که برای کاهش ضربه به سر وجود دارد.
- پوشیدن تجهیزات مناسب مانند کفش مناسب جهت جلوگیری از سقوط
- استفاده از کلاه ایمنی هنگام استفاده از موتور و یا هنگام کار در مکان‌هایی که احتمال سقوط اجسام وجود دارد
- استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی
نکاتی که پس از ضربه به سر باید رعایت کرد
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که پس از ضربه به سر نباید به فرد اجازه خوابیدن داد و سعی در بیدار نگه داشتن مصدوم می‌نمایند که این باوری اشتباه است، افراد به ویژه کودکان پس از ضربه به سر دچار ناراحتی و آشفتگی می‌شوند، کودکان ممکن است گریه کنند و بی‌تاب شوند اما پس از انتقال به بیمارستان اغلب آرام می‌شوند و به علت خستگی احتیاج به خواب دارند بنابراین نیازی نیست آن‌ها را وادار کنید که بیدار بمانند، اما اگر پس از ضربه به سر، مصدوم ابتدا حالت طبیعی داشت اما مدتی بعد بیدار ماندن برای او سخت بود و یا پس از خوابیدن قادر به بیدار شدن نبود در این صورت احتمال آسیب جدی وجود دارد و باید هرچه سریعتر به اورژانس مراجعه نمود.
کلام آخر
ضربه مغزی عارضه ای است که در صورت اعمال ضربه به سر اتفاق می افتد. اگر چه که در اکثر مواقع این حادثه مرگ آور نمی باشد اما به دلیل عوارض جدی آن باید بیمار هر چه سریعتر به بیمارستان انتفال ییافته و تحت مراقبت جراح مغز و اعصاب در تهران قرار بگیرد.
