بیماری پارکینسون یک اختلال در مغز است که با گذشت زمان بدتر می شود. علائم این بیماری شامل لرزش، سفتی و کندی حرکت است و هیچ درمانی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد، بنابراین درمان معمولاً مبتنی بر مدیریت علائم با دارو است. آمارها نشان می دهد که تقریباً 1٪ از افراد بالای 60 سال به این عارضه مبتلا هستند. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید تا بیشتر در این خصوص بدانید.
بیماری پارکینسون چیست؟
بیماری پارکینسون (که PD یا پارکینسون نیز نامیده می شود)، گروهی از اختلالات سیستم حرکتی است. این بیماری به تدریج در طول زمان بدتر می شود. تشخیص به موقع این بیماری می تواند منجر به بهبود علائم شود. پارکینسون به دلیل از بین رفتن سلول های مغزی که دوپامین می سازند ایجاد می شود. دوپامین ماده ای است که به حرکت عضلات صاف و هماهنگ کمک می کند و بیشتر در سنین بالا بروز می کند. بنابراین در صورت وجود لرزش بازوها، فک، پاها و صورت، سفتی اندام ها و تنه، کندی حرکت و مشکلات تعادل و هماهنگی باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه نمود.
نشانه های پارکینسون
علائم متمایز بیماری پارکینسون عبارتند از:
لرزش
اکثر افراد مبتلا به بیماری پارکینسون دچار لرزش می شوند که بیشتر در دست و انگشتان است. زمانی که اندام آرام است (لرزش در حال استراحت) رخ می‌دهد و هنگام انجام کارهایی مانند نوشیدن یا خوردن ناپدید می‌شود. برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون هرگز دچار لرزش نمی شوند.
سفتی، سختی
سفتی یا سختی یکی از علائم اولیه بیماری پارکینسون است و در بازوها، شانه یا گردن آشکارتر است، این عارضه در همه عضلات ممکن است رخ دهد. افراد ممکن است در بلند شدن از صندلی، چرخیدن یا غلت زدن در رختخواب یا راه رفتن مشکل داشته باشند. حرکات ظریف انگشت مانند بالا بردن دکمه یا بستن بند کفش نیز ممکن است دشوار باشد. در این بیماری احساس درد عمیق در عضلات نیز ممکن است احساس شود.
حرکت آهسته (برادی‌کینزی)
کندی حرکت یکی از علائم ناتوان کننده و ناامیدکننده بیماری پارکینسون است. افراد در شروع حرکت مشکل دارند و حرکت ممکن است کند باشد. همچنین ممکن است عدم هماهنگی در هنگام حرکت وجود داشته باشد و فعالیت های عادی ممکن است دشوار باشد. فعالیت‌هایی که به سرعت و راحت انجام می‌شوند، مانند نشستن یا لباس پوشیدن، در صورت عدم کمک، در بیماران پارکینسون ممکن است در زمان طولانی تری انجام شود. کندی حرکت همچنین می تواند باعث شود که صورت بی حال به نظر برسد.
از دست دادن تعادل
علامتی است که با گذشت زمان بیشتر می شود. به دلیل اختلال در تعادل و هماهنگی، یک فرد مبتلا به بیماری پارکینسون می تواند به سمت جلو یا عقب برود. این فرد ممکن است شروع به راه رفتن با گام های کوچک درهم و برهم کنند که انگار برای حفظ تعادل به جلو عجله می کنند و زمین بخورد.
علائم دیگری که ممکن است تجربه شوند عبارتند از:
- احساسات و دردهای پوستی
- یبوست
- مشکلات مثانه
- اختلال عملکرد جنسی
- مشکلات خواب
- خستگی
- افسردگی
- صدای دل نشین
- گفتار تغییر یافته (ممکن است نامفهوم و کند باشد)
- مشکل در نوشتن
- بی حسی
- سختی راه رفتن
- زوال عقل (اختلال حافظه، تمرکز، قضاوت)
- کاهش پلک زدن
- افزایش تولید بزاق
- تغییرات عاطفی
- علل ابتلا به پارکینسون
دلایل پارکینسون
بیماری پارکینسون نتیجه از دست دادن سلول های عصبی در بخشی از مغز است که به کنترل و هماهنگی حرکت کمک می کند. این سلول های عصبی مسئول تولید ماده شیمیایی به نام دوپامین هستند که به سلول های عصبی کمک می کند تا ارتباط برقرار کنند. کاهش سطح دوپامین به این معنی است که بخشی از مغز نمی تواند به طور طبیعی عمل کند و باعث می شود حرکات آهسته و غیر طبیعی شود. مشخص نیست که چرا سلول های عصبی تولید کننده دوپامین می میرند اما چندین علت احتمالی مورد مطالعه قرار گرفته است:
عوامل ژنتیکی
جهش‌های ژنی خاصی که می‌توانند باعث بیماری پارکینسون شوند شناسایی شده‌اند، اما این جهش‌ها غیرمعمول هستند، به جز در موارد نادری که بسیاری از اعضای خانواده به بیماری پارکینسون مبتلا هستند. همچنین تغییرات ژنی خاصی وجود دارد که به نظر می رسد خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می دهد.
سموم محیطی
علیرغم اینکه هیچ شواهد قطعی دال بر این وجود ندارد، برخی از دانشمندان معتقدند قرار گرفتن در معرض آفت کش ها، علف کش ها و حشره کش ها ممکن است با ایجاد بیماری پارکینسون مرتبط باشد.
تسریع در پیری
یک نظریه این است که در برخی افراد، به دلایل نامعلومی، مرگ طبیعی سلول‌های عصبی که دوپامین تولید می‌کنند، با افزایش سن تسریع می‌یابد.
رادیکال های آزاد
برخی از محققان بر این باورند که سلول های عصبی که دوپامین تولید می کنند به دلیل فعالیت رادیکال های آزاد می میرند. رادیکال های آزاد مولکول های بالقوه آسیب رسان هستند که در طی واکنش های شیمیایی طبیعی در بدن تولید می شوند.
Lewy body disease
تغییرات زیادی در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ می دهد. یکی از این تغییرات وجود اجسامی است که توده های غیر طبیعی پروتئین در سلول های مغز هستند. اعتقاد بر این است که این اجسام سرنخ مهمی از علت بیماری پارکینسون دارند. در مورد انحراف ستون فقرات بیشتر بدانید.
عوامل خطر بیماری پارکینسون
عوامل خطر آشکار برای ابتلا به بیماری پارکینسون عبارتند از:
- سن
- جنس مرد
- سابقه خانوادگی پارکینسون
- استرس شدید
- ضربه به سر
- اجداد قفقازی
- قرار گرفتن در معرض علف کش یا آفت کش
- اقامتگاه روستایی
- مصرف بیشتر چربی های رژیمی.
- عوامل متعددی نیز منجر به افزایش خطر ابتلا به پارکینسون می شود که شامل:
- سیگار کشیدن
- مصرف کافئین بیشتر
- آنتی اکسیدان در رژیم غذایی
- عفونت سرخک در اوایل زندگی
تشخیص بیماری پارکینسون
هیچ آزمایش برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. در مراحل اولیه، تشخیص بیماری پارکینسون حتی برای یک پزشک با تجربه نیز می‌تواند دشوار باشد. به عنوان مثال، لرزش در بیماری پارکینسون شبیه به یک نوع اختلال حرکتی کمتر شدید است که به عنوان لرزش اساسی شناخته می شود. اگر مشکوک به بیماری پارکینسون باشد، ممکن است ارجاع به یک متخصص مغز و اعصاب توصیه شود. در مورد درمان دیسک کمر بیشتر بدانید.
تشخیص بر اساس موارد زیر است:
- سابقه پزشکی یک فرد
- مشاهده علائم
- یک معاینه عصبی و فیزیکی – این ممکن است شامل استفاده از تکنیک های تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) برای رد سایر شرایط باشد.
- ممکن است یک دوز آزمایشی کاربیدوپا-لوودوپا، یک داروی بیماری پارکینسون داده شود. بهبود قابل توجه علائم با این دارو اغلب تشخیص بیماری پارکینسون را تایید می کند.
- تشخیص بیماری پارکینسون معمولاً مستلزم وجود دو مورد از سه علامت اصلی است: لرزش، سفتی و حرکت آهسته.
درمان پارکینسون
بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، بنابراین درمان بر مدیریت علائم تمرکز دارد. چندین روش درمانی برای مدیریت بیماری پارکینسون استفاده می شود. این شامل:
داروها
داروها می توانند نتایج چشمگیری داشته باشند و تعدادی از آنها می توانند تجویز شوند. دو دارویی که بیشتر برای کمک به کنترل علائم استفاده می شود عبارتند از:
کاربیدوپا-لوودوپا
ثابت شده است که لوودوپا برای بسیاری از افراد یک درمان موثر است. لوودوپا در مغز به دوپامین تبدیل می شود و بسیاری از علائم ناتوان کننده بیماری پارکینسون را کاهش می دهد. با گذشت زمان اثر لوودوپا می تواند کاهش یابد و همچنین می تواند عوارض جانبی ناخواسته ای مانند حالت تهوع و حرکات غیر ارادی ایجاد کند. به همین دلیل، ممکن است در مراحل اولیه بیماری از آن اجتناب شود. لوودوپا با کاربیدوپا ترکیب می شود تا از تبدیل زودرس لوودوپا به دوپامین در خارج از مغز محافظت کند که از عوارض جانبی جلوگیری می کند یا کاهش می دهد.
آگونیست های دوپامین
در حالی که لوودوپا به طور مصنوعی جایگزین دوپامین در مغز می شود، آگونیست های دوپامین اثرات دوپامین از دست رفته را ایفاد می کنند. آنها را می توان به تنهایی یا در ترکیب با لوودوپا استفاده کرد.
مهارکننده های کاتکول-O-متیل ترانسفراز (COMT)
این دسته از داروها با مسدود کردن آنزیمی که دوپامین را تجزیه می کند، اثر درمان با لوودوپا را به طور ملایم طولانی می کند.
آمانتادین
این دارو ممکن است به تنهایی برای تسکین کوتاه مدت علائم بیماری پارکینسون خفیف و در مراحل اولیه تجویز شود. همچنین ممکن است همراه با کاربیدوپا-لوودوپا در مراحل بعدی بیماری پارکینسون برای کنترل حرکات غیرارادی ناشی از لوودوپا تجویز شود.
مهارکننده های MAO-B
این داروها می توانند به تسکین علائم در مراحل اولیه بیماری پارکینسون کمک کنند.
فیزیوتراپی
مشکل در تحرک، تعادل، دامنه حرکتی و توانایی عضلانی را می توان با فیزیوتراپی بهبود بخشید.
کار درمانی
با اصلاح محیط خانه و کار و ارائه وسایل کمکی برای تحرک، یک کاردرمانگر می تواند به افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کند تا استقلال خود را حفظ کنند.
گفتار درمانی
برخی از افراد مبتلا به پارکینسون در صدای خود با مشکل مواجه هستند و یا دچار لکنت زبان می‌شوند. گفتار درمانگر می تواند به افراد مبتلا به بیماری پارکینسون کمک کند تا ارتباطات خود را بهبود بخشند.
جراحی مغز
جراحی، اگرچه معمولاً انجام نمی شود، اما ممکن است در موارد لرزش شدید یا حرکات غیر ارادی که به اندازه کافی با دارو کنترل نمی شوند، مناسب باشد. جراحی مغز به عنوان درمان بیماری پارکینسون توسط جراح مغز و اعصاب متخصص انجام می شود. در سال های اخیر تحریک عمیق مغز (DBS) به گزینه اصلی جراحی برای بیماری پارکینسون تبدیل شده است. این جراحی شامل کاشت یک الکترود کوچک در یک ناحیه خاص از مغز است تا سیگنال‌هایی را که باعث لرزش می‌شود، مختل کند. این جراحی می تواند بیش از هشت ساعت طول بکشد. در مورد کمر درد مزمن بیشتر بدانید.
کلام آخر
بیماری پارکینسون از جمله بیماری هایی است که در سنین بالا بر اثر عامل ژنتیک یا بسته به شرایط زندگی ممکن است اتفاق بیافتد. اگر چه این بیماری قادرمان نمی باشد اما با روش هایی قابل کنترل می باشد و ضروری است هر چه سریعتر به جراح مغز و اعصاب در تهران مراجعه نمایند.
